Amerikan Viskilerine Giriş ve Jack Daniel’s
Yazının son güncelleme tarihi
28.07.2019 Ek Not: Bu eski bir makalem. Geçtiğimiz günlerde Bozcaada Caz Festivali’nde düzenlediğim Jack Daniel’s Tadım etkinliği için tıklayın.
Damıtımevi ziyaretimi de bu yazımda anlatmıştım.
…
Viski diyince bazılarımızın aklına Jack Daniel’s, bazılarımıza “Glen” le başlayan İskoç malt viskileri, bazılarımıza ise Chivas Regal, Johnnie Walker gibi İskoç harman viskileri geliyor.
Hepsini “viski” adı altında toplasak da kullanılan tahıl, koku, tat, karakter, yoğunluk, alkol düzeyi olarak çok büyük farklar içeriyorlar. Üretim yeri de farkı yaratan en önemli ayrıntılardan biri. Amerika’da üretilen viskiler yani “Amerikan viskileri” de tanımamız gereken en önemli kategorilerden biri.
“Burbon” adını duymayan yoktur sanırım. Burbon bazen farklı bir içki türü gibi listelense de aslında bir Amerikan viskisi. “Her burbon bir Amerikan viskisidir, ama her Amerikan viskisi burbon değildir” cümlesini ezberlemek aslında tüm karışıklığı önlemeye yetiyor.
Aynı İskoç viskilerinde olduğu gibi burbon için de belli yasalar var ve bir içkiye “burbon” diyebilmemiz için 1964 tarihli bir yasayla belirlenmiş bazı şartları karşılamış olmak gerekiyor:
- Amerika sınırları içinde üretilmiş olmak
- İçerikte %51’den az olmamak kaydıyla mısır kullanmak (İskoç viskilerinde mısırın pek kullanılmadığını ve büyük ölçüde arpa maltından yapıldığını hatırlayın)
- İçleri yakılmış, yeni, beyaz meşe fıçılarda bekletmek (İskoç viskilerinin daha önce kullanılmış; burbon veya şeri bekletilmiş fıçılarda en az 3 yıl olgunlaştığını hatırlayın)
- En az %40 (80 Proof) alkol oranıyla şişelemek (İskoç viskilerinde de aynı kural var)
Gördüğünüz gibi Amerika’da İskoçya’da olduğu gibi yasal olarak belirlenmiş bir “…yıl fıçıda beklemek zorundadır” maddesi yok. Bu nedenle burbonlar üretimden çok kısa bir süre sonra bile şişelenmeye hazır hale gelebiliyorlar ve yıllandırmaya pek uygun değiller (gidip 21 yıllık burbonlar aramak çok mantıklı değil) . Tek fark “straight bourbon” için. Straight Bourbon demek için en az 2 yıl olgunlaştırılmış olma zorunluluğu var.
Amerikan viskisi Amerika’da pek şehirde ve eyalette üretiliyor ancak genelde aklımıza gelen 2 ana merkez Kentucky ve Tennessee; özellikle de Kentucky’nin Bourbon bölgesi. Farkettiğiniz gibi burbon içkisi adını Kentucky’nin aynı adlı bölgesinden alıyor (elbette bu adın oraya yerleşen Fransızlardan geldiğini ve Bourbon Hanedanından geldiğini de anlamak çok zor değil)
Kentucky ve Tennessee’nin kireçtaşı ağırlıklı toprağı, nemli ve ılık iklimi burbon üretimi için oldukça elverişli. İklim İskoçya’dan farklı olduğu için burada fıçıda olgunlaşma işlemi çok daha hızlı gerçekleşiyor ve buharlaşma daha fazla (buharlaşan bölüme Meleklerin Payı dendiğini hatırlıyorsanız Amerika’lı meleklerin daha şanslı olduğunu düşünebilirsiniz)
Jack Daniel’s burbon mu?
Amerika ve viski dendiği anda aklımıza gelen ilk marka Lynchburg, Tennessee’de Brown Forman firmasına ait dev bir damıtımevinde yılda 20 milyon litre üretilen Jack Daniel’s elbette. Ancak Jack Daniel’s bir burbon değil! Haydaaa dediğinizi duyar gibiyim, zira Jack Daniel’s bir burbonun tüm özelliklerini karşılasa da son aşamada “kömür filtrasyonu” işlemi nedeniyle firma viskisine burbon yerine “Tennessee Viskisi” diyerek markasını rekabetten farklılaştırmayı başarıyor. Kömür filtrasyonu İskoç viskilerinde ve diğer Kentucky burbonlarında görmediğimiz ilginç bir işlem. Viskiyle ıslatılmış akçaağaç (ing. Maple) odunları yakılıyor ve kömür haline gelen bu odunlar dev tanklara (Vat) konarak tüm viski damla damla bu kömürlere damlatılıyor ve filtre ediliyor. Bu işlemi evlerimizde kullandığımız kömür filtreli su arıtma cihazlarına benzetebiliriz. 2015’te Jack Daniel’s Damıtımevini ziyaret ettikten sonra tüm süreci ayrı bir yazıda ayrıntılı olarak anlatmıştım, lütfen tıklayın.
Jack Daniel’s içerken aldığımız kömür kokusunun ve hatta bardağımızda yüzen minik siyah kömür parçasının nedeni işte bu işlem. Kömürle filtre edildiğinde çok yumuşak ve rahat bir içime sahip olması en çok satılan marka olan Jack Daniel’s No:7 ‘yi Amerika’nın ve dünyanın en sevilen viski markalarından biri haline getiriyor. Kömür filtrasyonu işlemini 2 kez tekrarlayarak daha da rahat içimli bir hale getiren damıtımevi bu viskiyi de “Gentleman Jack” adıyla pazarlıyor. Lynchburg Jack Daniel’s gezi notlarım için tıklayın
Jack Daniel’s serisi buzla içmeye ve hatta Lynchburg Lemonade gibi müthiş kokteyllere katılmaya uygun bir viski ve buzu rahat kaldırması nedeniyle sıcak yaz akşamları için tercih edilebilecek bir viski.
Jack Daniel’s Serisi Tadım Notları:
Jack Daniel’s Old No.7 Brand
Koku: Vanilya, akçaağaç şurubu, tatlı bir is kokusu
Tat: İsli, sıcak, karamel, yanık odun
Bitiş: Orta uzunlukta, yanık odun
Puan: 83
Gentleman Jack
Koku: Tatlı, vanilya, meyve aromaları
Tat: Çok yumuşak, tatlı, meyvemsi
Bitiş: Kısa, limon
Puan: 80
Jack Daniel’s Master Distiller Edition No:1
Koku: Vanilya, akçaağaç şurubu, kömür
Tat: İsli, sıcak, karabiber
Bitiş: Uzun, yanık odun
Puan: 81
Jack Daniel’s Single Barrel Rye notlarım için tıklayın
Lynchburgh gezimizde tattığımız fıçılardan en beğendiğimizi seçmiş ve geçtiğimiz günlerde o fıçıdan doldurulmuş şişeler elimize ulaşmıştı. Klasik Jack Daniel’s ın “tek fıçı ağabeyi” olarak hatırlayabileceğiniz Jack Daniel’s Single Barrel Select notlarım için tıklayın.
