Viski Etiketlerini Okuma Rehberi
Bugüne kadarki yazılarımı takip ettiyseniz, viski etiketlerinde gördüğümüz pek çok terimi açıkladığımı biliyorsunuzdur. Bu yazıyı tüm siteyi okuyacak zamanı olmayan, bir bakışta bir etiketi anlamak isteyen dostlar için yazmak istedim, umarım faydalı olur.
Markete, büfeye gittik ve rafın karşısında duruyoruz. Viski alacağız ama hangisini, şunun şişesi güzel, bunun fiyatı uygun, şuradakini geçen barda görmüştüm vs vs derken kafalar karışıyor. Viski Satın Alma Rehberi yazım bu konuda yardımcı olabilir sizlere.
Biraz daha ayrıntı bilmek istiyorsanız buyurun bir viski etiketinde yazanlar:
ÖN ETİKET:
Marka: “E şimdi bunu yazmanın alemi var mı?” diyebilirsiniz ama ilk bakışta sadece markaya bakarak viskinin ülkesini ve tek malt olup olmadığını anlamak mümkün. Mesela markanın içinde “Glen” geçiyorsa (Gal dilinde vadi) bu viskinin bir İskoç tek malt viskisi olduğunu söylemek mümkün. Yine çok basite indirgiyoruz ama okuması zor, bolca sessiz harf olan viskilerin İskoç tek malt viskisi olduğunu söylemek mümkün. Okuma rehberi yazıma da bir göz atabilirsiniz.
Ülke: Scottish (İskoç), American (Amerikan), Irish (İrlanda) gibi sıfatlar viskimizin üretildiği ülkeyi bize gösteriyor. Japon viskilerinde “product of Japan” görmek mümkün. İlginçtir ki bir Tayvan markası olan Kavalan’ın etiketinde Tayvan’ı gösteren bir ibare yok. Ancak Kavalan’a takılmayın, %99 viskide üretildiği ülkeyi ön etikette görüyoruz.
Viskinin Türü: Bu başlı başına bir yazı konusu olduğu için ayrıntıya girmiyorum. Ancak “blended” (harmanlanmış), “single malt” (tek malt), “grain” (tahıl) gibi kelimeler en sık gördüğümüz kelimeler.
Yıl: İşte dev bir tartışma konusu daha. Yakın zamana kadar neredeyse tüm tek malt viskiler etiketinde yıl belirtirken son yıllarda (No Age Statement – NAS) kavramının çıkmasıyla Macallan, Glenlivet gibi ünlü tek malt markalarında bile yıl olmaması normal olmaya başladı. NAS’ın Türkçe’de terim karşılığı olmadığı için “Yıl Belirtilmeyen Viskiler – YBV” olarak adlandırmayı uygun buldum. Bildiğiniz gibi bu sayı şişenin içindeki en genç viskinin yaşını belirtiyor. Yani bir şişede “Aged 10 Years” yazıyorsa emin olun ki o viski şişelenmeden önce 10 yıl fıçıda kalmıştır. Yine önceki bir yazımda belirttiğim gibi viski şişesinde yıllanmadığı için isterseniz 100 yıl bekletin viskiniz 110 değil yine 10 yaşında olacaktır.
“Travel Retail” İbaresi: Pek çok marka sadece duty free’lerde satılmak üzere farklı şişeler üretmektedir. Daha az veya daha çok kaliteli anlamına gelmediğini belirtmekte fayda var.
“The Distiller’s Edition” İbaresi: Yine genellikle duty free’lerde gördüğümüz bu ibare o damıtımevinin çıkardığı sınırlı üretim viskileri göstermektedir. Baş Damıtımcı özel fıçıları ayırmakta ve olgunlaşmalarını farklı fıçılarda bitirerek (Finish) o viskinin normal karakterinde ufak oynamalar yapmaktadır. (örn. Lagavulin Distillers Edition’ın Pedro Ximenes, Talisker Distillers Edition’ın Amoroso şeri fıçılarında bekletilmesi gibi)
Coğrafi Bölge: Hem Amerikan hem de İskoç viskilerinde üretimin yapıldığı coğrafya viskinin tadıyla doğrudan ilişkili olduğu için şişelere bölge adları da yazılmaktadır (Amerikan viskilerinde Kentucky veya Tennessee, iskoç viskilerinde Islay, Highland, Speyside, Lowland, Campbeltown gibi)
“Non Chill Filtered” (Soğuk Filtrasyon Yoktur) İbaresi: Soğuk filtrasyon işlemini daha önce anlatmıştım. Bazı otörler soğuk filtrasyon işleminin viskinin tadını bozduğunu savunduğu için bu işlemi yapmayan üreticiler “Non Chill Filtered” olduklarını özel olarak ön etikette belirtmektedir.
Single Cask: Single Cask (Tek Fıçı) ibaresi o şişedeki viskinin tek damıtımevinden çıkmakla kalmayıp tek bir fıçıdan alındığını göstermektedir. Tek Fıçı viskilerin alkol düzeyleri yüksektir.
Alkol Düzeyi: Alkol düzeyi pek çok üretici tarafından ABV (alcohol by volume) cinsinden % olarak verilmektedir. İskoçya ve pek çok AT ülkesi yasalarına göre alkol düzeyi %40’ın altında olan bir alkollü içecek viski olarak adlandırılamaz (%35 alkol düzeyine sahip bal aromalı markaların aslında viski değil “viski aromalı ballı likörler” olduğunu hatırlatmakta fayda var). Alkol düzeyi olarak genellikle 40 ve 43 görüyoruz, eğer rakamlar 55-60 lar düzeyindeyse baktığınız viski büyük ihtimalle “tek fıçı” (single cask) bir viskidir.
Şişe Hacmi: Bunu da mı yazıyorsun demeyin, 70 cl ve 1 lt gibi farklı hacimlerdeki viskiler şişe tasarımı nedeniyle aynı miktarmış gibi görünebiliyor, dikkat etmekte fayda var.
ARKA ETİKET:
Üretici adı ve adresi: Diageo, Pernod Ricard, Brown Forman, LVMH gibi dünya devlerinin adları o viskinin kalitesi için bir güvencedir.
Karamel Kullanımı: İşte burası çok ilginç; İskoçya ve diğer pek çok ülkede viskinin rengiyle oynamak için karamel katıldığında bunu etikete yazma zorunluluğu bulunmuyor (eser miktarda kullanılan E150a nın tatsız ve kokusuz olmasından dolayı) ancak Almanya ve Danimarka’da yasa gereği renklendiricilerin de etikete yazılması zorunluluk olduğu için özellikle free shop larda satılmak üzere etiketlenen ‘uluslararası şişelerde’ arka etikette ‘Mit Fabstoff (Zuckerkulör)” veya “Farven er justeret med karamel” cümlelerini görebiliyoruz.
Uluslararası paketleme sembolleri: Birbirini takip eden oklar: şişenin geri dönüştürülebilir olması ve elbette en önemli sembol olan üstü işaretli gebe bir kadın. Tahmin edebileceğiniz gibi alkolün fetüs gelişimi üstünde yaratabileceği olumsuz etkileri gösteren en önemli sembol…
… ve son olarak her etiketin olmazsa olmaz cümlesi, içtiğimiz her damladan zevk almamız gerektiğini, sadece içmiş olmak için içmememiz gerektiğini gösteren önemli bir uyarı: DRINK RESPONSIBLY (Sorumlulukla Tüketiniz) veya daha anlaşılabilir şekilyle “abartmanın alemi yok, tadında bırakın”:)
Yazıyı okudum ama bir de senin ağzından duysaydık diyenler varsa podcastime beklerim:
Sağlıklı günler… Slainte!!
