Çölyak Hastaları Viski İçebilir Mi?
Miksolojist arkadaşımız Emre Dolaykaya’nın (Twitter: @emredolaykaya ) “Çölyak hastaları ve gluten intoleransı olan kişiler viski içebilir mi?” sorusuyla bu araştırmayı yapmak ve bu sevimsiz hastalıktan muzdarip dostlarımıza yardımcı olmak istedim.
Çölyak Hastalığı buğday, çavdar, arpa gibi tahılların içinde bulunan gluten isimli bir proteinin ince bağırsakta parçalanamaması ile ortaya çıkan genetik ve otoimmün (vücudun kendi bağışıklık sisteminin aşırı çalıştığı) bir hastalık. Çölyak hastaları malesef glutenli besinler aldıkları zaman bağışıklık sistemleri uyarılıyor ve bağırsağın iç yüzeyinde iltihiplanmaya yol açarak besinlerin emiliminde sıkıntı yaşanmaya başlıyor. Elbette emilim optimum düzeyde gerçekleşemediği için vitamin ve mineral eksikliğine bağlı pek çok hastalıklara zemin hazırlayarak hastaların yaşam kalitelerini düşürüyor. (Ayrıntılı bilgi için bkz http://www.çölyak.com )
Buğday, çavdar, arpa dediğimizde aklımıza ilk olarak ekmek, hamurişi gıdalar geliyor. Çölyak hastalarının bu kadar hayatımızın içinde olan besinlere karşı bile böyle bir reaksiyon geliştirmeleri nedeniyle “glutensiz” yiyeceklere yönelmeleri gerekiyor.
Böyle bir hassasiyet olduğu için arpa diyince akla gelen ilk içecekler olan viski ve biranın da çölyak hastaları için uygun olmadığı sonucuna varmak çok kolay; ancak yaptığım araştırmada durumun böyle olmadığını gösteren pek çok yazıya rastladığımı söylemeliyim.
Çölyak hastalığı kişilerin yaşamını çok etkileyen bir hastalık olduğu için internette pek çok online hasta derneği ve destek grubu yer alıyor. Bunların en geniş içeriğe sahip olanlarından https://www.coeliac.org.uk/home/ a baktığımızda net bir biçimde Çölyak hastalarının viski içebileceğini öğreniyoruz.
Diğer bazı güvenilir kaynakları da araştırdığımız zaman işin sırrının “damıtım” işlemi olduğunu, viski yapılırken kullanılan arpa mayşesinin damıtım işleminden geçtiği zaman tüm gluten içeriğinin imbikte kaldığını ve son sıvının hiç gluten içermediğini öğreniyoruz.
Buraya kadar olan bilgiler hep genel bilgiler olduğu ve marka bazında da değerlendirme yapmak gerektiğini düşünerek bir araştırma yaptığımda da Jameson ve Macallan’ın “gluten içermediğini” görüyorum. (sakın yanlış anlaşılmasın yaptığım araştırmada karşıma çıkan ilk 2 marka bunlar, tek tek markaları araştırsak belki hepsinin web sitesinde “uygundur” yazısını görebiliriz)
Jameson web sitesinin soru cevap kısmında açık ve net bir biçimde “Jameson’ı çölyak hastaları içebilir” bilgisi veriyor.
Macallan için yapılan bir ELISA (bir laboratuar yöntemi) değerlendirmesinde de gluten saptanmadığını http://www.celiaccess.com/products/the-macallan-highland-single-malt-scotch-whiskey-12-years-old/p7edmxo/ web sitesinden öğreniyoruz.
Çölyak / Gluten Intoleransı hastalarına önemli not: Mesleği doktorluk olan bir viskisever olsam da ana uzmanlık alanımın gastroenteroloji olmadığını, burada anlattığım bilgilerin Çölyak hastalığınızı takip eden doktorunuzun/diyetisyenininiz vereceği bilgilerin yerine geçemeyeceğini; sizin durumunuzu, neyi ne miktarda yemeniz gerektiğini en iyi sizin ve size destek veren sağlık personelinin değerlendirebileceğini hatırlatmak isterim. Çok geçmiş olsun.
İngilizce bile okurlarımız için benzer temalı diğer bir araştırma yazısını da paylaşalım:
http://www.examiner.com/article/celiac-and-coliac-diseases-and-scotch-whisky
