Viski Tadım Rehberi
Bir çok insan “tadım” diyince çekiniyor ve “ben bilmem, ben anlamam, uzmanı değilim” diyip geri durabiliyor. Ancak unutmayalım ki standart bir insan burnu 10.000’e yakın kokuyu ayırabilecek nitelikte ve koklama/tadım yaparak değişik içkilerin (viski, şarap, bira, vs) tat ve kokularını deneyimlemek, beynimizde yarattığı kıvılcımları paylaşmak tadım sanatı için ilk adım ve herkes yapabilir. Unutmayalım ki tadım ustaları annelerinin karnından koklama/tadım ustası olarak doğmuyorlar ve değişik kokuları tanımlamayı öğrenerek ve tekrar ederek burunlarını geliştiriyorlar (vücut geliştirmek için spor salonları varsa, burun geliştirmek için de tadım etkinlikleri var:).
Basit 3-5 kurala uyarak profesyonele yakın bir tadım etkinliği planlamak hiç zor değil aslında:
Tadıma uygun kadeh/bardak:
Viski tadımı için önemli olan ağzı daralan bir bardak kullanarak aromaları hapsedebilmek ve kokuların dağılıp gitmesini engellemek. Ayaklı copitalar, Glencairn bardakları, yine ayaklı lale şekilli kadehler bunun için ideal. Ama hiçbiri yoksa da ağzı daralan bir beyaz şarap kadehi işinizi görür. “Viski bardağı” diyince ilk akla gelen ve barlarda kullanılan tumbler türü bardaklar tadım için önerilmiyor.
İdeali tadım yapacağınız viski şişesi kadar kadehiniz olması, böylece hem aromalar birbirine karışmıyor, hem de önceki viskileriniz hala kadehte durduğu için karşılaştırma fırsatınız oluyor. Ama yine de kendinizi çok zorlamanın anlamı yok, 1-2 tane kadehiniz varsa viskiler arasında suyla çalkalayarak tadıma devam edebilirsiniz.
Viski bardaklarını önceki bir yazımda ayrıntılı olarak anlatmıştım.
Değişik Viskiler:
Dostlarla evde 1-2 şişe viskiyi de açıp tadım yapabilirsiniz; eğer daha büyük bir grupsanız herkes değişik bir şişe getirse 5-10 şişeyi tatma, üstüne sohbet etme imkanınız olur. Viskileri bir tema çevresinde toplayabilirseniz tadımdan alacağınız zevk de artacaktır. Bazı öneriler:
- Coğrafi bölgesine göre: Örnek olarak 4-5 farklı Islay markasını bir tadımda toplayabilirseniz hangisi daha isli, hangisi daha tuzlu ve iyotlu vs gibi karşılaştırmalar yapma şansınız olur.
- Ülkesine göre: Amerikan Viskileri gibi bir liste oluşturabilir; çavdar viskisi nasıl, burbondan farkı ne, Tennessee viskisi burbondan ne kadar farklı gibi sorularınıza yanıt bulabilirsiniz. Japon viskileri, İrlanda viskileri, Dünya viskileri de denenebilir.
- Farklı Bölgeler: İskoçya’nın farklı coğrafi bölgelerinden gelen viskilerin farklı karakterde olduğunu bu tür bir tadımda daha net algılayabilirsiniz. Highland, Islay, Speyside, Lowland gibi değişik orijinli viskileri toplayarak bu tür bir tadım düzenleyebilirsiniz.
- Fıçılarına göre: Bildiğiniz gibi günümüzde pek çok malt viski markası farklı tatlar yakalayabilmek için şeri fıçısı, Porto şarabı fıçısı, vs farklı orijinli ve büyüklükte fıçılar kullanarak diğer markalardan farklılaşma yoluna gidiyor. “Porto şarabı fıçılarında bekletilmiş viskiler” “3 ayrı fıçı görmüş viskiler” gibi listeler oluşturabilirsiniz. Bu tür bir tadımı biraz daha deneyimli tadımcılara öneriyorum.
- Aynı markanın farklı ekspresyonları: Tek bir marka seçip 12 yıllık, 18 yıllık, distillers reserve vs farklı şişelerini tadabilirsiniz. Türkiye’de bu kadar çok çeşitlilik bulamadığımız için çok sık yapılabilecek bir şey değil ama örneğin bir markanın 12 yıllık ekspresyonunun değişik yıllarda satışa sunulan şişelerini denemek de müthiş bir deneyim olabilir. Ancak bu da deneyimli tadımcılar için önerebileceğim bir tadım etkinliği.
Dave Broom’la yaptığımız Dünya Viskileri tadımından (Fransa, Hollanda, Amerika, İsveç, vs)
Su:Çok az su katılması viskinin aromalarını daha iyi ortaya çıkaracağı için kaliteli bir şişe içme suyu bulundurmak gerekiyor. Musluk suyu gibi yüksek mineral oranına sahip bir suyun tadı çok etkileyeceğini unutmayın.
Tükürme Kovası (Spittoon)
5-10 viski tattığınız bir etkinlikte aralarda tükürmeniz, ağzınızı suyla çalkalamanız iyi bir fikir olabilir. Utanmadan çekinmeden tükürebilirsiniz. Bunun için ille de özel bir kova bulmanıza gerek yok, koyu renkli içi görünmeyen herhangi içki soğutma kovasını bu amaçla kullanabilirsiniz.
Uygun bir mekan:
Çok gürültülü olmayan, düşüncelerinizi bağırmak gerekmeden paylaşabileceğiniz herhangi bir yer tadım için uygun olabilir. Bazı uzmanlar tamamen sessiz ortamları önermiyor ve arkadan belli düzeyde ses/müzik olan ortamların tadımdan alınan zevki artırdığını savunuyor.
Tadımı Etkileyebilecek Şeylerden Kaçınmak:
Tadım için en önemli organımız burnumuz. Kokladıktan sonra ağzımıza bir yudum aldığımız anda bile burnumuz aslında devrede ve viskiden alacağımız zevki koklama duyumuzun sağlıklı çalışması belirliyor. Hastalık nedeniyle tıkalı bir burunla tadım yapmanızı asla önermem, bunun yanısıra parfüm, çok aromalı sabunlar vs gibi yoğun kokular tadımdan alacağınız keyfi azaltacaktır. Baharatlı atıştırmalıklar, kahve, sigara, puro gibi tat/koku duyunuzu etkileyecek diğer faktörlerden de kaçının. Viskiler arasında ağzınızın tadını sıfırlamak için basit krakerler ve su kullanabilirsiniz.
“Kör tadım” yapılacaksa şişeyi kapatacak bir kılıf:
Eğer tadım olayına heyecan katmak isterseniz şişelerinizi bir kılıfla kapatabilir veya basitçe üstünü bir alüminyum folyoyla sarabilirsiniz (elbette Dimple, Glenfiddich gibi şişe şekliyle ünlü bir viski deniyorsanız bu tadım pek “kör ” olmayabilir:)) “İs tadı alıyorum, bu şişe Islay olabilir, kömürsü bir tadı var Tennnessee viskisi olabilir” demek çok eğlenceli ve beynin çok farklı noktalarını çalıştırıyor. Kendinizi sakın sınırlamayın, kimse “viski eksperi” değil, dostlar arasındaysanız atış serbest!:)
İyi Dostlar:
Yukarıda saydıklarımın hiçbiri yoksa bile bir tadımın olmazsa olmazı bence iyi dostlar, viski seven, zevk alan, güzel sohbet edebileceğiniz arkadaşlar. Her yudumdan sonra “bence iyi, bence kötü, ben fındık tadı aldım, ben vanilya aldım, ben bu markanın 12 yıllığını daha çok seviyorum” benzeri cümleler kurabileceğiniz, fikir alışverişinde bulunabileceğiniz dostlar tadım olayından alacağınız “tadı” çok ama çok artıracaktır. Eğer düzenli buluşan bir grupsanız “bu hafta sen bize Islay viskilerini anlat, gelecek ay ben size değişik fıçıların etkilerini çalışıp anlatayım” gibi küçük ödevler de verebilir ve tadım etkinliğini viski kültürünüzü artırmak için bir fırsata çevirebilirsiniz.
Tadım sırasında nelere dikkat edeceğiz, nasıl puan verebiliriz, hangi kokuları alabiliriz gibi başlıkları sonraki yazımda okuyabilirsiniz: Viski Tadımı Nasıl Yapılır?
Slainte!
